آشنایی با پیت ماس: کاربردها و نحوه استفاده برای گیاهان آپارتمانی

پیت ماس چیست؟

 پیت ماس در واقع مواد فیبری مرده است که از بقایای نوع خاصی خزه و انواع جلبک‌ها تولید می‌شود. خاستگاه جلبک‌ها و خزه‌هایی که در تولید این ماده به کار می‌روند، کشورهای استونی و لیتونی است و این ماده اولین بار در همین کشورها تولید شد. خزه‌هایی که به منظور تهیه این ماده استفاده می‌شوند، پس از جمع‌آوری طی فرآیند و مکانیسمی خاص و پیچیده آماده می‌شوند. از ویژگی‌های پیت ماس می‌توان به توانایی ذخیره‌سازی آب تا 20 برابر حجم خودش اشاره کرد. به دلیل این ویژگی استفاده از پیت ماس برای گیاهانی که نیاز به رطوبت و آب کافی دارند، رایج‌تر است.

معمولا زمانی که برای خرید خاک گیاهان آپارتمانی مراجعه می‌کنید، توصیه می‌شود که مقداری پیت ماس نیز در کنار خاک مورد نظر خریداری کنید. ترکیب کردن پیت ماس با خاکی که گیاه در آن کاشته شده و زندگی می‌کند، به رشد بهتر گیاه کمک می‌کند. با توجه به بافت نرم پیت ماس، با استفاده از آن در خاک، زهکشی خاک افزایش پیدا کرده و ریشه‌ها فضای بهتری برای رشد و توسعه و دریافت آب دارند. پیت ماس را می‌توان با انواع خاک ترکیب کرد و برای رشد گیاهان از آن استفاده کرد.

انواع پیت ماس موجود در بازار

بستر کشت، کود یا ماده آلی پیت ماس دارای انواع مختلفی است که بیشتر آن‌ها را می‌توان در بازار پیدا کرد. پیت‌ ماس‌ها با رنگ قهوه‌ای، مشکی یا سفید در بازار عرضه می‌شوند که هر کدام دارای ماده آلی متفاوت و بافت مشخصی هستند. انواع پیت ماس را به پیت ماس دانه درشت، دانه ریز و متوسط هم تقسیم می‌کنند که برای هر گیاه نوع خاصی از آن استفاده می‌شود. برای مثال پیت ماسی که برای تولید بستر کشت کاکتوس مورد استفاده قرار می‌گیرد معمولا از نوع دانه ریز یا دانه متوسط است.

خواص پیت ماس

ماده آلی پیت ماس به دلیل خواص و فوایدی که از آن‌ها برخوردار است، شهرت زیادی دارد. در صورتی که از این ماده آلی به درستی استفاده شود، ریشه‌های گیاه رشد بهتر و بیشتری پیدا می‌کنند و وضعیت سلامتی گیاه نیز ارتقا پیدا می‌کند. برخی از خواص این بستر کاشت مناسب عبارتند از:

حاصل خیزی

در حالی که بسیاری از خاک‌ها، مدتی پس از کاشت گیاه در اثر آبیاری و… حاصل خیزی خود را از دست داده و به نوعی فرسایش پیدا می‌کنند، پیت ماس نه تنها دچار این مشکل نشده بلکه حاصل خیزی خاک را افزایش هم می‌دهد. با توجه به اهمیت حاصل خیزی خاک در رشد و نمو گیاهان تاثیر بسیار زیادی دارد، به همین دلیل استفاده از محصولاتی مانند پیت ماس که بستری مناسب‌تر برای خاک کشت گیاه فراهم می‌کنند، اهمیت زیادی دارد.

قدرت ذخیره‌سازی آب

یکی از خواص منحصر به فرد و عالی پیت ماس، قدرت ذخیره‌سازی آب است. پیت ماس در هر حجمی قادر است که تا 20 برابر وزن و حجم خود، آب ذخیره‌ کند. این مقدار جذب آب به خصوص زمانی که گیاه در مناطق کم آب و نسبتا خشک قرار دارد، کمک زیادی به تامین بودن همیشگی آب برای گیاه می‌کند.

عاری از مواد شیمیایی

در مورد خواص پیت ماس‌ها و ویژگی‌ آن‌ها می‌توان به این موضوع یعنی عاری بودن پیت ماس از مواد شیمیایی و باکتری‌ها اشاره کرد. محل تهیه پیت ماس، فضایی با اکسیژن بسیار کم است و در چنین فضایی باکتری‌ها و آفات زنده نمی‌مانند، به همین دلیل در پیت ماس خالص و تازه، هیچ علف هیزی وجود ندارد، ویروس و باکتری در آن یافت نمی‌شود و عاری از هرگونه ماده شیمیایی و مضر نیز است. این خاصیت پیت ماس موجب شده که آن را نوعی ضدعفونی کننده طبیعی گیاهان نیز بدانند.

اصلاح کننده PH خاک

تنظیم و اصلاح PH خاک از دیگر ویژگی‌ها و خواص استفاده از پیت ماس است. PH پیت ماس بسته به اینکه چه موادی در آن‌ها استفاده شده باشد، بین 3.5 تا 6 است. این ویژگی پیت ماس را به بستری مناسب برای کاشت گیاهان علاقه‌مند به محیط اسیدی تبدیل می‌کند اما برای اصلاح و کاهش حالت قلیایی خاک‌ها نیز بسیار موثر و کاربردی است.

مضرات پیت ماس

به طور کل نمی‌توان ایراد خاصی را در مورد پیت ماس بیان کرد، با این حال چند مورد زیر، جزو مواردی هستند که در مورد استفاده از این ماده باید با احتیاط در نظر گرفته شوند:

• PH پیت ماس این بستر را به بستری اسیدی تبدیل می‌کند و استفاده بیش از اندازه بسترهای اسیدی برای بعضی گیاهان نتیجه‌ای جز نابودی گیاه ندارد.
• با توجه به جذب بالای رطوبت، برنامه آبیاری گیاهانی که در پیت ماس نگهداری می‌شوند، تغییراتی پیدا می‌کند که سردرگمی در این موضوع یکی از معایب پیت ماس است.
• پیت ماس از منابع تجدیدناپذیر تولید می‌شود، به همین دلیل پس از نابودی منابع تولید آن، چندین سال زمان می‌برد تا جایگزین‌های جدید ایجاد شوند.

فواید استفاده از پیت ماس در خاک گیاهان آپارتمانی

علاوه بر خواص کلی پیت ماس، این ماده برای گیاهان آپارتمانی هم یک بستر عالی جهت رشد و پرورش گیاه فراهم می‌کند. از فواید پیت ماس برای کاشت و نگهداری از گیاهان آپارتمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیت ماس یک بستر کاربردی و فوق‌العاده عالی برای کاشت گیاهان آپارتمانی فراهم می‌کند. این بستر برای کاشت بذر فوق‌العاده است و سرعت‌ جوانه‌زنی بذر را بالاتر برده و فضای مناسبی برای این کار ایجاد می‌کند.
• با توجه به اینکه همه گیاهان آپارتمانی در محیط زندگی خود به رطوبت نیاز دارند، پیت ماس یک گزینه عالی محسوب می‌شود زیرا توانایی ذخیره‌سازی آب تا 20 برابر حجم اولیه خود را دارد.
• پیت ماس برای گیاهان آپارتمانی به منظور جلوگیری از آفت زدگی گیاه استفاده می‌شود. معمولا در زمان خرید گیاه آپارتمانی و در گلدان اولیه، مقداری پیت ماس هم وجود دارد تا بافت خاک مناسب‌تر باشد.
• یکی از مشکلاتی که بسیاری از خاک‌ها و بسترهای کشت با آن مواجه هستند، آبشویی و عدم نگهداری آب در اطراف ریشه است که باعث از بین رفتن محصولات مایع مثل کود مایع می‌شود. پیت ماس با ویژگی جذب آب خود اما مانع این مشکل هم می‌شود و بالعکس مواد مغذی بیشتری به گیاه می‌رساند.
• از پیت ماس می‌توان برای کاشت انواع کاکتوس، ساکولنت، بن‌سای و حتی کاشت گوجه و خیار استفاده کرد.

مقدار استفاده از پیت ماس در خاک گیاهان

برای استفاده از پیت ماس باید آن را با خاک کاشت گیاه ترکیب کرد. مقدار پیت ماسی که در خاک استفاده می‌شود، بسته به وضعیت خاک، بافت آن، مواد آلی و ترکیبات موجود در آن و اسیدیته خاک متفاوت است. در مورد بیشتر گیاهان پیت ماس با نسبت 3 به 1 استفاده می‌شود. در واقع به ازای هر 3 واحد خاک از 1 واحد پیت ماس استفاده می‌کنند اما در گیاهانی که به خاک و بستر اسیدی علاقه‌مند هستند، این مقدار بیشتر می‌شود. با توجه به اینکه گاهی پیت ماس به تنهایی هم به عنوان بستر کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از آن در مقادیر بالاتر هم بلامانع است. با این حال بهتر است با یک متخصص در زمینه پرورش گیاه مشورت کرد.