آشنایی با پرلیت: کاربردها و نحوه استفاده برای گیاهان آپارتمانی

پرلیت چیست؟

خرید خاک برای گیاهان آپارتمانی به منظور حفظ سلامت گیاه و رشد هر چه بهتر و بیشتر از اهمیت زیادی برخوردار است. خاک فاکتور مهمی در سلامتی گیاه است و زمانی که از نیازهای اساسی و اصلی گیاه صحبت می‌شود، خاک به عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها مطرح می‌شود. بسیاری از گیاهان به خصوص گیاهانی که در خانه و گلدان نگهداری می‌شوند، به خاک‌های ترکیبی که مواد مغذی مورد نیاز آن‌ها را داشته باشند، نیاز دارند. یکی از موادی که به خاک‌های ترکیبی اضافه می‌شود تا آن‌ها را مغذی‌تر کند، پرلیت است.

پرلیت شیشه‌های آتشفشانی هستند. این شیشه‌ها در اثر سرد شدن گدازه‌ها تشکیل می‌گردند. البته بافت این پرلیت‌ها با وجود ماده اولیه‌ آن‌ها چندان سفت و سخت نیست و طی دگرگونی‌ها و فرآیند و تغییرات ناشی از هوازدگی، ساختاری سست پیدا می‌کنند. در واقع پرلیت ابتدا شیشه‌های سخت گدازه‌ای و بعد آن سنگی نرم است که امکان استفاده از آن در خاک بستر گیاه وجود دارد. گدازه‌های آتشفشانی حاوی سیلیس هستند و این ماده برای خاک و گیاهان آپارتمانی یا زراعی بسیار مفید است.

ویژگی‌های خاک پرلیت

در میان انواع خاک و بستری که امکان کاشت گیاهان در آن وجود دارد، خاک پرلیت یکی از مهم‌ترین‌ها و  پرکابردترین‌هاست. علت اصلی این موضوع یعنی کاربرد بالای خاک پرلیت برای کاشت انواع گیاهان آپارتمانی یا کاشت گیاهان زراعی، ویژگی‌هایی است که این خاک خاص از آن‌ها برخوردار است. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• PH خاک پرلیت بین 6.2 الی 7 است.
• این خاک ترکیبات مختلفی دارد و خوشبختانه نمک زیادی در آن وجود ندارد.
• وزن پرلیت بسیار سبک و مناسب است.
• پرلیت رنگی سفید دارد و به راحتی در خاک قابل تشخیص است.
• امکان استفاده از این خاک در سطح انبوه وجود دارد.
• پرلیت عایق حرارتی نیز هست و در فصل سرما کمک زیادی به ماندگاری گیاه شما می‌کند.
• تخلخل بالای پرلیت موجب می‌شود که این ماده بستر کشتی مناسب فراهم می‌کند.

خواص پرلیت

اغلب خاک‌هایی که در کشاورزی چه برای کاشت محصولات در سطح انبوه مانند باغچه یا زمین زراعی استفاده می‌شوند و چه برای گیاهانی که در گلدان کاشته شده و در خانه نگهداری می‌شوند، از نوع ماسه‌ای یا رسی هستند. خاک‌های ماسه‌ای نفوذپذیری بالایی دارند اما قادر به نگهداری و ذخیره‌سازی آب، یکی از مهم‌ترین فاکتورها در رشد گیاه نیستند و از طرفی خاک‌های شنی نیز زهکشی مناسبی برای کشت گیاه و تبادل گازها دارند.

در نتیجه هیچ کدام از این دو خاک به تنهایی مناسب کشت گیاه نیستند و اینجاست که با استفاده از پرلیت می‌توان هر دو خاک را برای کاشت گیاهان مناسب و آماده کرد. از مهم‌ترین خواص پرلیت می‌توان به همین موضوع یعنی آماده کردن خاک برای کاشت گیاه اشاره کرد. اما پرلیت خواص دیگری هم دارد که عبارتند از:

• پرلیت در خاک‌های ماسه‌ای قدرت جذب و نگهداری آّب بستر را افزایش می‌دهد.
• پرلیت به خنثی کردن خاک کمک می‌کند.
• این ماده در خاک‌های رسمی زهکشی را تقویت می‌کند.
• از ترک خوردن خاک جلوگیری می‌کند.
• تراکم خاک را کاهش می‌دهند.
• با این ماده به رشد گیاه در فصول مختلف کمک می‌شود.
• در خاک‌هایی که پرلیت دارند، توزیع و رشد ریشه گیاه سریع‌تر است.

مضرات پرلیت

مهم‌ترین ایرادی که می‌توان به پرلیت وارد کرد، ماندگاری محدود و مشخص آن است. در واقع این ماده دوام مکانیکی چندان زیادی ندارد. در بیشتر موارد دانه‌های پرلیت بعد از 2-3 سال متلاشی شده و خیلی نرم می‌شوند. به دنبال فرسایش و از بین رفتن دانه‌های پرلیت که موجب زهکشی و ایجاد تخلخل مناسب در خاک بودند، خاک فشرده شده و سفت می‌شود. در چنین شرایطی اگر به موقع برای تعویض خاک گلدان خود اقدامی نکنید، احتمال از بین رفتن ریشه بسیار زیاد خواهد بود. به علاوه پرلیت در برخورد با مواد با خاصیت بازی مقاومت چندانی نداشته و خیلی زود از بین می‌رود که باز هم مشکل آسیب دیدن ریشه گیاه و نابودی کلی آن هم وجود دارد.

فواید استفاده از پرلیت در خاک گیاهان آپارتمانی

خرید گیاه آپارتمانی از بهترین نوع بدون داشتن محصولات جانبی مناسب برای کاشت و پرورش گیاه که خاک یکی از آن‌ها است، بی فایده است. در واقع اگر قصد گیاهی جدید و اضافه کردن آن به خانه را دارید، ابتدا باید نیازهای آن مانند خاک مناسب را تامین کنید. برای تهیه خاک گیاهان آپارتمانی می‌توانید از پرلیت استفاده کنید. پرلیت خاکی خوب با زهکشی مناسب ایجاد می‌کند که گیاه در آن به راحتی رشد کرده و ریشه آن افزایش و توسعه پیدا ‌می‌کند. البته این مورد تنها مزیت استفاده از پرلیت نیست. از دیگر فواید این کار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان استفاده از پرلیت در خاک‌های سنگین هم وجود دارد.
• پرلیت به راحتی تجزیه نمی‌شود، در نتیجه برای کاشت در گلدان بهترین انتخاب است.
• PH پرلتیت خنثی است، بنابراین گیاه شما از هر نوعی که باشد با این ماده سازگاری دارد.
• پرلیت توانایی جذب و نگهداری آب را دارد و با بالا بردن تخلخل خاک به تنفس ریشه هم کمک می‌کند.
• پرلیت ماده‌ای عاری از آلودگی است و با استفاده از آن احتمال بروز مشکلاتی مانند تجمع باکتری در خاک و… حل می‌شود.
• گیاهانی که در بستر حاوی پرلیت کاشته می‌شوند، آفات و بیماری‌های کمتری دارند.
• در ترکیبات پرلیت ماده سمی یا شیمیایی وجود ندارد، به همین دلیل این ماده برای گیاهان آپارتمانی مناسب است.

مقدار استفاده از پرلیت در خاک گیاهان

میزان استفاده از پرلیت برای تهیه بستر کشت مناسب گیاهان به موضوعات مختلفی بستگی دارد. برای مثال بعضی از خاک‌ها، خاک تک ماده‌ای هستند و تنها رس یا ماسه در آن‌ها وجود دارد. اما بعضی خاک‌ها ترکیبی از چند ماده مختلف بوده که در این صورت بسته به مواد دیگر موجود در آن، میزان استفاده از پرلیت تغییر می‌کند. به طور کل اگر خاک را به سه واحد تقسیم کنیم، صرف نظر از ترکیبات آن بهتر است از یک واحد پرلیت استفاده کرد. تا حد امکان نباید مقدار پرلیت را بیشتر کرد، مگر در شرایطی که با اضافه کردن این مقدار پرلیت، تخلخل و زهکشی مورد نظر در خاک ایجاد نشود یا بافت خاک هنوز فشرده و سفت باشد. در این شرایط می‌توان تا نیمی از ترکیب را پرلیت و مابقی آن را خاک تک ماده‌ای یا ترکیبی استفاده کرد.